دیگ بخار فولادی چیست؟

دیگ بخار فولادی یکی از انواع دیگ بخار می باشد. این دیگ‎ها به صورت یکپارچه در کارخانه ساخته می‎شوند و بر اساس مکان قرارگیری آب، به دو نوع زیر تقسیم بندی می‎گردند:

دیگ بخار فولادی لوله آبی

در این نوع دیگ‎ها آب درون لوله‎ها جریان دارد و با آتش مشعل که از بیرون به لوله‎ها برخورد می‎کند گرم می‎شود. این نوع دیگ‎ها برای فشار کاری بسیار بالا و تولید بخار ساخته می‎شوند؛ به همین خاطر از آنها بیشتر در نیروگاه‎ها استفاده می‎گردد.

دیگ بخار فولادی لوله آتشی

در این دیگ‎ها دود حاصل از احتراق مشعل در پاس‎های مختلفی از داخل لوله‎های آتشخوار درون دیگ عبور می‎کند و در اطراف این لوله‎ها مخزن آب قرار گرفته است. با عبور این گازهای داغ حاصل از احتراق، آب داخل مخزن گرم می‎شود.

این دیگ‎ها بر اساس تعداد مسیرهای رفت یا برگشتی که دود طی می‎کند تا وارد دودکش شود به سه نوع دو،سه و چهار پاسه دسته بندی می‎شود و برای فشار کم و متوسط و دبی‎های زیاد کاربرد دارند. دیگ‎های فولادی به کار رفته در صنعت تأسیسات بیشتر از این نوع هستند.

دیگ‎های فولادی لوله آتش که در صنعت تأسیسات متداول‎تر هستند، از قسمت‎های زیر تشکیل شده‎اند:

1. بدنه: بدنه دیگ به ابعاد مورد نیاز از ورق‎های فولادی بریده و پس از نورد کاری جوشکاری می‎شود.
2. لوله‎ها: لوله‎های دیگ از نوع بدون درز آتشخوار است که بر حسب نیاز از لوله‎های ۶ متری بریده می‎شوند.
3. صفحات نگهدارنده لوله‎ها: این صفحات هم وظیفه نگهداشتن لوله‎ها را دارند و هم محفظه داخلی دیگ را از محیط خارج جدا می‎سازند.
4. کوره: کوره دیگ که در آن مواد سوختنی (مازوت، گازوئیل و یا گاز) به وسیله مشعل سوزانده می‎شو (پاس اول)، که از ورق فولاد آتشخوار به ابعاد مورد نیاز بریده و پس از نورد و جوشکاری، داخل دیگ نصب شده و سپس به صفحه نگهدارنده جلو و عقب دیگ جوش داده می‎شود.
5. اتصالات لوله رفت و برگشت: بر روی دیگ‎های آب گرم فولادی یک جا برای اتصال لوله رفت و جای دیگر برای اتصال لوله برگشت به دیگ پیش‎بینی می‎شود.
6. اتصال لوله انبساط: بر روی دیگ‎های فولادی آب گرم، محلی برای اتصال لوله انبساط به دیگ پیش‎بینی می‎شود.
7. شیر اطمینان: با توجه به ظرفیت فشار کار دیگ، علاوه بر اتصال لوله انبساط، یک و یا دو عدد شیر اطمینان حساس (در مقابل فشار)، بر روی آن نصب می‎گردد.
8. شیر تخلیه: در پایین‎ترین قسمت بدنه دیگ، یک عدد شیر برای تخلیه آب داخل آن، نصب می‎گردد.
9. دریچه‎های بازرسی: به منظور سهولت بازدید و رسوب‎زدایی در بدنه دیگ‎های فولادی به تناسب ظرفیت آنها معمولاً سه نوع دریچه قرار داده می‎شود، دریچه آدم‎رو، دریچه سررو و دریچه  دست‎رو.
10. محفظه‎های دود: در جلو و عقب دیگ محفظه‎هایی قرار داده می‎شود که گازهای خروجی از یک پاس را دریافت کرده و به داخل لوله‎های پاس بعدی هدایت می‎کنند و همچنین برای دسترسی سرویس کاران دیگ بخار قرار داده شده‎اند.
11. درب‎های جلو و عقب: بر روی محفظه‎های دود جلو و عقب، درب‎هایی لولایی تعبیه شده‎اند که به هنگام تمیز کردن داخل لوله‎ها و محفظه دود از آن استفاده می‎شود.
12. اتصال دودکش: مانند سایر دیگ‎ها بر روی دیگ‎های فولادی نیز جهت هدایت محصولات احتراق به خارج از ساختمان، محلی برای اتصال دودکش به آن پیش‎بینی می‎گردد.
13. اتصالات مربوط به نشان‎دهنده‎ها: بر روی دیگ‎های فولادی جاهایی برای نصب ترمومتر، ترموستات و فشار سنج قرار داده می‎شود.
14. عایق: بدنه دیگ‎های فولادی به وسیله یک لایه عایق حرارتی ضخیم، پوشیده می‎شود.
15. پوشش (کاور): بر روی عایق بدنه، پوششی از ورق آلومینیوم و یا ورق فولادی رنگ شده، کشیده می‎شود.
16. شاسی: اکثر دیگ‎های فولادی در کارخانه بر روی شاسی و پایه نصب می‎گردند.

دیگ بخار فولادی

مزایای دیگ‎های فولادی

دیگ‎های فولادی مزیت‎های زیادی دارند از جمله:

1. طول عمرشان بالاست.
2. ظرفیت آنها تقریباً نامحدود است.
3. قابلیت تحمل شوک‎های حرارتی را دارند.
4. قابلیت تولید بخار با دما و فشار بالا را دارند.
5. قابلیت استفاده از تمام سوخت‎های تجاری و بعضی ضایعات تصفیه شده را دارند و به علت بزرگ بودن کوره قابلیت تطابق با هر سوختی را دارند.

معایب دیگ‎های فولادی

دیگ‎های فولادی معایب زیادی دارند از جمله:

1. چون در کارخانه به صورت یکپارچه ساخته می‎شوند حمل و نقل آنها مشکل است.
2. در صورت خرابی هزینه تعمیر آنها بالاست.
3. ظرفیت آنها ثابت و غیر قابل تغییر است.
4. نصب دستگاه سختی گیر و یا رسوب‎زدا الزامیست.