بخار یک حامل انرژی پرکاربرد است و به همین علت در صنایع بسیاری مورد استفاده قرار میگیرد. بخار مورد نیاز محصولات لبنی در یک دیگ بخار تولید شده و در کارخانه توسط یک سیستم توزیع لولهای به محصولات منتقل میگردد. در هر مرحله بخار گرما را انتقال داده، کنسانتره میکند و به مرحله چگالش برمیگردد.
یک ویژگی بسیار مهم بخار اشباع این است که دمای آن بطور مستقیم با فشار آن مرتبط است. بنابراین درجه حرارت مناسب بسیاری از فرآیندها میتواند با کنترل فشار با دقت بالا کنترل گردد.
عملیاتهایی که روی شیر خام انجام میپذیرد شامل دریافت، خنکسازی، ذخیرهسازی، جداسازی، پاستوریزاسیون و… میباشد که منجر به تولید شیر پاستوریزه، خامه، ماست، دوغ، انواع پنیر و… میشود.
در کارخانجات لبنی بخار تمیز، با کیفیت و فشار بالا مورد نیاز است. تأسیسات مختلفی مانند آب گرم، حرارت، هوای فشرده و برق باید برای انجام عملیات تولید لبنیات تأمین شونده. همچنین فرآیندهای لبنی مختلف به مقدار متفاوتی حرارت و فشار احتیاج دارند؛ تولید فشار بخار بالا نیاز به یک دیگ بخار با طراحی مناسب دارد. در نتیجه استفاده از دیگ بخار برای تولید لبنیات با کیفیت بالا و حفظ هزینههای تولید پایین، ضروری است.
کاربردهای دیگ بخار محصولات لبنی
در کارخانجات تولید شیر و فرآوردههای آن، عمده انرژی حرارتی مصرفی در فرآیند تولید بصورت بخار میباشد. بخار بطور گسترده در صنایع لبنی به روشهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. بطور کلی در تمامی فرآیندهای تبدیل شیر خام به لبنیات متنوع شامل شیر پاستوریزه، پنیر، کره، ماست، شیر خشک و… استفاده میگردد.
در صنایع لبنی مدرن از بخار برای ارتقای واکنش شیمیایی و فیزیکی تغییر شیر خام و کمک به حفظ بهداشت محصولات استفاده میشود. موارد استفاده از دیگ بخار در تولید لبنیات به شرح زیر میباشد:
- تأمین انرژی حرارتی مورد نیاز در فرآیند تولید
- استفاده در دستگاههای پاستوریزه، استریلیزه و هموژنیزه
- گرم نمودن آب مصرفی و شویندههای اسیدی و بازی
- در پیشگرمکنهای تولید شیر خشک
- در رادیاتور تولید هوای داغ یا بخار خشک مورد نیاز خشککن پاششی
کاربرد دیگ بخار در تولید محصولات لبنی
فرآوردههای شیر خام
شیر به عنوان یک ماده غذایی با ارزش و مغذی دارای جایگاه ویژهای در بازار داخلی و خارجی میباشد. فرآوردههای عمومی شیر شامل شیر پاستوریزه و استریلیزه، شیر کاکائو، شیر خشک، خامه، پنیر، کره، ماست، دوغ و بستنی میباشد. دما که عامل مهمی در تولید هریک از محصولات لبنی میباشد توسط دیگ بخار تولید میگردد. در ادامه به اختصار نحوه تولید فرآوردههای شیر خام را توضیح داده و به شرح کاربرد دیگ بخار در تولید آنها میپردازیم.
استفاده از دیگ بخار برای استریلیزاسیون
رعایت بهداشت عنصر جدایی ناپذیر از خطوط تولید مدرن و پیشرفته میباشد. پاستوریزاسیون یکی از مهمترین عملیات روی شیر و سایر محصولات لبنی است که عامل بیماریهای مشترک انسان و دام را از بین میبرد.
شیر طی مراحل مختلف دوشیدن، جمعآوری و حمل و نقل به کارخانه آلوده به میکروب میگردد. از آنجا که این ماده بستر مناسبی برای رشد و تکثیر میکروبهاست؛ مهمترین مسأله در تولید محصولات لبنی بهداشتی، نگهداری و سالمسازی آن است.
در گذشته برای جلوگیری نمودن از رشد و نمو میکروبها از سرما استفاده میکردند، اما سرما عامل ضدعفونی کننده نمیباشد و فقط موجب کاهش سرعت رشد میکروبها میگردد. حرارت ناشی از بخار بهترین گزینه برای ضدعفونی کردن باکتریهای شیر میباشد.
درجه حرارت و زمان دو عامل بسیار مهم در تولید شیر با کیفیت و با درجه ماندگاری بالا است. عملیات حرارتی باید به گونهای باشد که میکروارگانیزمها و تمام باکتریهای مضر شیر خام را از بین ببرد و در عین حال هیچگونه آسیبی به محصول وارد نکند.
تولید شیر پاستوریزه و استریلیزه
پاستوریزاسیون نوعی فرآیند حرارتی شیر است که طی آن تمام میکروبهای بیماریزای موجود در شیر و همچنین بخش بزرگی از میکروبهای غیر بیماریزای شیر از بین میروند. شیر پاستوریزه پرمصرفترین فرآورده شیر خام است.
شیر برای پاستوریزه شدن به حداقل دمای ۷۲ درجه سانتیگراد، در مدت زمان ۱۵ ثانیه و فشار ۱۶ اتمسفر احتیاج دارد. به منظور استریلیزاسیون، شیر با دمای ۷۵ درجه سانتیگراد را به مدت ۳ ثانیه وارد تانک خلأ نموده و با تزریق بخار آب تولید شده توسط دیگ بخار با فشار ۱۳/۶ اتمسفر، دما را به ۱۴۰ درجه سانتیگراد میرسانند و بدین ترتیب شیر استریل میگردد.
تولید ماست
برای تولید ماست، شیر را در دمای ۹۰ تا ۹۵ درجه سانتیگراد پاستوریزه نموده و سپس دمای آن را تا حدود ۴۰ درجه کاهش داده و مایع ماست را به آن اضافه مینمایند. بعد از طی این مرحله ماده حاصل را در ظروف بستهبندی قرار داده و در داخل گرمخانه قرار میدهند.
تولید خامه
در فرآیند تولید خامه، چربی شیر با استفاده از دستگاهی به نام سپریتور که با نیروی گریز از مرکز کار میکند، جدا شده و به مخازن نگهداری خامه انتقال داده میشود. خامهها برای مصارف گوناگون دارای درصد چربی متفاوتی میباشند. خامه بدست آمده پس از پاستوریزه شدن، در نهایت بستهبندی شده و به سردخانه فرستاده میشود.
تولید پنیر
برای تولید پنیر، شیر پاستوریزه و هموژنیزه را تا دمای ۲۰ درجه خنک کرده و پس از اضافه کردن مقداری مایع پنیر وارد تانک انعقاد مینمایند. در نهایت پس از جدا کردن پنیر از پساب به آن مقداری نمک اضافه میگردد.
تولید شیر خشک
برای تولید شیر خشک، شیر خام بدون چربی در پیشگرمکن به دمای ۸۵ درجه سانتیگراد میرسد و سپس بوسیله اوپراتور، آب خود را از دست داده و تغلیظ میگردد. ماده بدست آمده به داخل برج خشککن پاشیده شده و در اثر برخورد با هوای گرم به پودر شیر خشک تبدیل میشود.
۱---->2---->3---->4---->5
خوشحال خواهیم شد که اولین دیدگاه را شما ارسال نمائید.