رنگرزی چرم و روش های رنگرزی

14426 بازدید

۱۳۹۶-۰۷-۲۸

پروتئین چرم، همانند پشم دارای یون منفی است. پس با رنگ‎های آنیونی و کاتیونیک قابل رنگرزی می باشد. استفاده از رنگ های کاتیونیک بیش‎تر در رنگرزی چرم انجام می‎گیرد که عمل دباغی، با مواد گیاهی بر روی آن انجام شده باشد.

هدف از رنگرزی چرم، بیش تر ماندگاری رنگ و الیاف آن می‎باشد، با توجه به نوع دباغی، نوع رنگ انتخاب می‎گردد که معمولاً رنگ‎های اسیدی، مستقیم، بازیک و متال کمپلکس هستند. در واقع هدف، تثبیت یک ماده رنگی بر روی سطح است که به طور دائمی به وسیله ماده رنگین پوشیده شده باشد یا به عبارت دیگر تثبیت مواد مصرفی در مراحل گوناگون آماده کردن پوست تا چرم (دباغی) می‎باشد، نفوذ رنگ بستگی به نوع چرم و دباغی آن دارد و این که با چه موادی، عمل دباغی بر روی پوست صورت گرفته است.

رنگرزی چرم

رنگرزی چرم و روش های رنگرزی

روش‎های رنگرزی چرم

روش‎هایی که در حال حاضر برای رنگ کردن چرم مرسوم است عبارتند از:

  1. رنگ کردن در ماشین بالابان (روش حمامی): این روش رنگرزی، اساسی و عمیق بوده و رنگ به عمق چرم نفوذ می‎کند. رنگرزی با این روش کامل می‎باشد.
  2. رنگرزی با برس: در این روش قسمتی از چرم که رنگرزی شده، بیشتر مورد استفاده قرار می‎گیرد. ممکن است چند مرحله برس زدن تکرار شود.
  3. رنگرزی در سینی: این روش بیشتر برای رنگرزی چرم‎های کوچک مورد استفاده قرار می‎گیرد.
  4. رنگ کردن با پیسوله: اسپری کردن رنگ بر روی چرم.

دسته‎بندی رنگ‎های مصنوعی (سفتینک) برای رنگرزی چرم (طبیعی)

  1. رنگ‎های بازیک یا کاتیونیک
  2. رنگ‎های متال کمپلکس
  3. رنگ‎های مشکی آنیلین
  4. رنگدانه‎های پیگمنت
  5. رنگ‎های مستقیم
  6. رنگ‎های اسیدی
  7. رنگ‎های راکتیو

کار رنگرزی چرم در درام یا بالابان انجام می‎گیرد. سرعت این دستگاه و بازبینی کار بر پایه تجربه دباغ، نوع رنگ و میزان نفوذ رنگ انتخاب می‎گردد. ابعاد درام رنگرزی، بین ۴/۵ متر پهنا و قطر آن ۲/۵ تا ۴ متر می‎باشد. سرعت چرخش آن معمولاً ۲۰ دور در دقیقه است.

شناخته‎‎شده ترین رنگ‎هایی که در رنگرزی چرم کاربرد دارند، رنگ‎های کاتیونی و آنیونی هستند. رنگ‎های کاتیونی شامل آن دسته از رنگ‎ها می‎گردند که در محلول، گروه های آن دارای بار همگرا (مثبت) بوده و قادر به ترکیب با بارهای واگرا (منفی) موجود در مولکول‎های پروتئین خواهند بود.

رنگ‎های کاتیونی، بیش‎تر برای رنگ کردن پوست‎های دباغی شده با مواد گیاهی و یا نیز با مواد سینتیک کاربرد دارد. لیکن رنگ های آنیونی بیش تر برای پوست‎های دباغی شده با کروم مناسب می‎باشد.

شناخته‎شده ترین رنگ‎های کاربردی در صنایع چرم سازی

  1. رنگ‎هایی که بیشتر در صنایع نساجی و چرم به طور مشترک کاربرد دارند؛ مانند رنگ‎های اسیدی، متال کمپلکس، رنگ‎های مستقیم و رنگ‎های راکتیو
  2. رنگ‎های اکسید شونده که به رنگ‎های حقیقی پوست شناخته می‎شوند؛ مانند مشکی آنیلین
  3. رنگ‎های گیاهی که خاستگاه اصلی آن ها انواع گیاهان موجود در طبیعت می‎باشد.
  4. رنگ‎های کانی
رنگرزی چرم

رنگ های کاربردی در صنایع رنگرزی

رنگرزی با رنگ‎های گیاهی

این مواد مانند همه مواد دباغی گیاهی، عصاره‎هایی هستند که با روش‎های استخراج از گیاهان جدا می‎شوند.

رنگرزی با رنگ های اسیدی

این گونه رنگ‎ها، متداول‎ترین انواع رنگ‎های مورد کاربرد در صنعت چرم و پوست می‎باشند. از آنجایی که ساختمان پوست و پشم هر دو از پروتئین تشکیل شده است، در بسیاری مواقع روند رنگرزی یکسان است.

پیشنهاد میکنیم این مقاله رو از دست ندید
ایمنی بویلر در واحد دیگ خانه

پس از رنگرزی با رنگ‎های مستقیم، معمولاً از یک ثابت کننده به جای پایدار کننده بهره می‎گیرند. لیکن از پایداری نوری آن کاسته می‎شود. بنابراین این رنگ‎ها، چون ماندگاری خوبی ندارند کمتر به کار گرفته می‎شوند. برای پارچه‎های مرغوب پنبه‎ای بیشتر از رنگ‎های راکتیو استفاده می‎شود.

رنگرزی چرم با رنگ‎های مستقیم

همانگونه که از نام رنگ پیداست؛ رنگرزی با این گونه رنگ بدون واسطه بوده و مستقیماً جذب لیف می‎شود. این رنگ به سبب دارا بودن گروه سولفونیک به آسانی در آب حل می‎شود.

رنگرزی با رنگ‎های متال کمپلکس

رنگ‎های متال کمپلکس از دیدگاه ساختمانی شیمیایی همانند رنگ های کرومی هستند ولی از دیدگاه رنگرزی، روش کار شبیه به رنگ های اسیدی می‎باشد.

رنگرزی با رنگ های راکتیو

واژه راکتیو، برابر با فعال یا واکنش می‎باشد. این نوع رنگ به دلیل داشتن عامل فعال، تحت شرایط قلیایی با گروه OH پیوند شیمیایی را پدید می‎آورد که این پیوند، خود سبب شست و شوی رنگ ها می‎گردد.

یکی از خطرات در رنگرزی با رنگ های راکتیو، هیدرولیز شدن رنگ است. ممکن است به دلیل یکسری واکنش‎ها، جذب رنگ انجام نشود و در شست و شوی پایانی، رنگ زیادی در پس آب دیده شود.

رنگرزی با رنگ‎های کاتیونی

این رنگ‎ها در محیط آبی، یونیزه شده و ایجاد یک کاتیون رنگی می‎نمایند. به همین دلیل این رنگ‎ها، بازی نیز خوانده می‎شوند. باید توجه داشت که در چرم دباغی شده با کروم، این گروه‎ها غیر فعال شده‎اند و از این رنگ‎های کاتیونی برای چرم کرومی چندان مناسب نیست، مگر اینکه پیش‎تر با مواد آنیونیک مانند رزین‎های دباغی یا مواد گیاهی، دندانه شده باشد. چرم رنگ آمیزی شده با رنگ‎های کاتیونی، رنگی شفاف و زیبا دارد، هرچند ثبات نوری خوبی نخواهد داشت.

۰/۵ (۰ نظر)

پربازدیدترین‌ها

دیدگاه‌ها

  1. بخشی ۱۴۰۱-۱۰-۱۵

    سلام. وقت بخیر. ممنون از اطلاعاتتون. اگه اطلاعاتی که میدید جزئی تر باشه یعنی مثلا درمورد رنگ طبیعی چرم گیاهانی گه میشه استفاده کرد رو نام ببرید کاربردی تره و نیاز به گشتن وپیدا کردن در سایتهای دیگه نیست.بازم ممنون.

دیدگاه خود را ثبت نمایید.

برای دریافت آخرین خبرها و محصولات ما به کانال تلگرام ما بپیوندید