وظیفه اصلی خطوط انتقال بخار ، رساندن بخار به نقاط مختلف میباشد. به منظور رسیدن به عملکرد دقیق در داخل موتورخانهها از جمله موتور خانه دیگ بخار و جلوگیری از بروز مشکل در آنها ملزم به اجرای یک سری استاندارد مشخص هستیم که در ادامه به شرح آنها میپردازیم.
اتصال خطوط
روش اتصال لولهها به هم در خطوط انتقال بخار روش جوشکاری لب به لب است. این روش در صورت اجرای صحیح بسیار اقتصادی بوده و بدون نشتی است. در این روش لولهها پخزده میشوند و سپس لب به لب جوشکاری میگردند.
اتصال شیرآلات و تجهیزات
اتصال دندهای (رزوهای)
این اتصال عموماً برای سایزهای تا ۳ اینچ و کوچکتر انجام میگیرد و برای مواقعی که امکان جوشکاری نمیباشد گزینه مناسبی است. نوع رزوهها و تعداد آنها و زاویه بین آنها دارای استانداردهای متنوعی است.
اتصال فلنچی
این اتصال برای تمامی سایزها امکانپذیر است اما برای سایزهای بزرگتر از ۳ اینچ قطعی به نظر میرسد. این اتصال برای مواقعی که احتیاج به باز و بستن بهصورت دورهای وجود دارد بسیار مناسب است.
این سیستم بهصورت جفت بوده و دو فلنچ مقابل هم قرار میگیرد. بنابراین میبایست هر دو فلنچ از استاندارد برابر باشد. برای آببندی در این سیستم یک Gasket بین دو فلنچ قرار داده میشود و سپس با پیچ و مهره بههم محکم میشود.
انتقال بخار
اساساً هدف از تولید بخار در دیگ بخار یا همان قلب دیگخانه انتقال انرژی است. بنابراین انتقال صحیح بخار حائز اهمیت است. از اهم مواردی را که میبایست در این سیستم انتقال به آن توجه کرد به ترتیب ذیل است:
- اندازهگیری صحیح با توجه به سرعت و افت مجاز در لولههای انتقال بخار
- در نظر گرفتن شیب مناسب برای خطوط انتقال بخار
- خارج کردن آب و هوای موجود بخار
- در نظر گرفتن انبساط و نصب قطعات انبساطی
- عایقکاری خطوط

انتقال بخار؛ لوله، اتصالات و استانداردهای متداول
اندازهگذای خطوط
اندازهگذاری صحیح لولهها دارای اهمیت زیادی است. زیرا چنانچه لولهها کوچکتر از آن چیزی که باید انتخاب و اجراء گردند سرعت حرکت بخار در آنها افزایش یافته و علاوه بر آنکه خوردگی را بالا میبرند، احتمال ایجاد ضربه قوچ را نیز بوجود میآورند. همچنین با بالا رفتن افت ممکن است فشار مورد نیاز یا بخار مورد نیاز مصرفکنندهها تأمین نشود.
در حالت عکس آن یعنی بزرگتر در نظر گرفتن خطوط یا به اصطلاح OVER SIZE بودن خطوط اولاً هزینه اولیه خرید بابت قیمت لوله، اتصالات و شیرآلات بالا میرود و ثانیاً هزینههای اجزای خطوط و عایقکاری را افزایش میدهد و ثالثاً افزایش سایز و در نتیجه افزایش سطح در خطوط انتقال بخار کندانس بیشتری را بوجود خواهد آورد و در نتیجه به تلهبخارهای بیشتری برای خارج کردن این کندانس از خطوط احتیاج است.
اندازهگذاری بر اساس سرعت
سرعت بخار در لوله را میتوان مهمترین عامل در انتخاب سایز دانست زیرا بین افت و سرعت رابطه مستقیمی برقرار است و اساساً اگر سیال سرعت نداشته باشد افتی بوجود نخواهد آمد. بنابراین سرعت حرکت بخار در سیستم انتقال بخار حتماً باید در محدوده مجاز باشد.
اندازهگذاری بر اساس افت فشار
افت فشار در خطوط انتقال بخار امری است اجتناب ناپذیر و از آنجاییکه اولاً باید فشار مورد نیاز تجهیزات را دقیقاً به میزان لازم تأمین نمود و ثانیاً با افت فشار در خطوط انتقال بخار و با توجه به رابطه فشار و دما از آنجاییکه با کاهش دما فشار دما کاهش مییابد، محاسبه افت فشار در خطوط انتقال بخار فارغ از آنکه سرعت در داخل سیستم مجاز است یا خیر حائز اهمیت است.
انبساط خطوط انتقال بخار
اصولاً هنگامی که یک جسم تحت تأثیر حرارت قرار میگیرد اتمهای آن به ارتعاش در میآیند و همانند یک نوسانگر حرکت نوسانی انجام میدهند. ولی حرکت آنها همانند یک نوسانگر هماهنگ نیست.
به دلیل آنکه اگر فاصله اتمها از حد معینی کمتر گردد علاوه بر نیروی کولنی، نیروی دفع هستهای نیز روی اتمها اثر میکند و در نتیجه دور شدن اتمها از یکدیگر بیشتر از نزدیک شدنشان به یکدیگر میباشد.
این تغییرات در مورد اتمهای داخل جسم همدیگر را خنثی میکنند و فقط اتم لبه جسم که از خارج نیرویی را حس نمیکنند دستخوش تغییرات میشوند و اتمهای داخلی هم به تبعیت از آنها مقداری انبساط پیدا میکنند و بدین ترتیب فاصله بین اتمها افزایش مییابد.
در نتیجه این امر جسم منبسط میشود. این انبساط بسته به نوع جسم میتواند طولی، سطحی و یا حجمی باشد. حال چنانچه این جسم جامد لوله انتقال بخار باشد انبساط آن به شکل طولی ظاهر میشود زیرا با آنکه اتمهای لوله در سه بعد ارتعاش دارند اما از آنجاییکه تعداد جفت اتمها در یک راستا بیش از دو بعد دیگر است انبساط لوله طولی خواهد بود.
خنثی کردن انبساط طولی
این انبساط طولی ناشی از اختلاف دما در خطوط کوتاه توسط اتصالات و زانویی و … رفع میگردد اما در خطوط با طول زیاد میبایست با ایجاد تغییرات و یا نصب تجهیزاتی این انبساط و انقباض ناشی از تغییرات دما را خنثی نمود.
بدین منظور یا میتوان از خطوط لوله کمک گرفت و با ایجاد یک حلقه از خود این انبساط یا انقباض را خنثی نمود و یا میبایست از تجهیزاتی مانند اتصالات آکاردئونی و یا اتصالات لغزنده استفاده نمود.
حلقه انبساطی
حلقه انبساطی به کمک لوله (همان سایز خط) و چهار زانوی ۹۰ درجه ساخته میشود. این حلقه بنابر عرض و عمق آن توان خنثی سازی تنش را خواهد داشت. از آنجاییکه احتمال گیر افتادن کندانس در حلقهای انبساطی وجود دارد میبایست با نصب دریپلگ در زیر این حلقه آب ناشی از کندانس را برای جلوگیری از ضربه قوچ خارج نمود.
قطعه انبساطی منعطف
از لحاظ شکلی مشابه حلقه انبساطی بوده با این تفاوت که به جای لوله از اتصال آکاردئونی در آن استفاده میشود. این قطعه میبایست بر اساس میزان انبساط طولی و سایز خط به کارخانه سازنده سفارش داده شود و امکان ساخت آن در سایت وجود ندارد.
مزیت این قطعه نسبت به حلقه انبساطی ساخته شده با لوله در ابعاد آن است؛ زیرا از آنجاییکه برای جلوگیری از گیر افتادن کندانس قطعات انبساطی میبایست افقی نصب شود، فضای اشغال شده توسط قطعه بسیار مهم است.
اتصال آکاردئونی
بدون شک پرمصرفترین نوع اکسپنشنها اتصال آکاردئونی است. این قطعه معمولاً به دو شکل مهاردار و بدون مهار تولید میشود که در نوع مهاردار میله مهار از انبساط و یا انقباض بیش از حد قطعه جلوگیری میکند. از لحاظ فضای اشغال شده توسط قطعه در خطوط بخار، اتصال آکاردئونی به کمترین فضا نسبت به انواع دیگر احتیاج دارد.
اتصال اسلیپ
این قطعه میتواند بهصورت تکی (Single) و یا دوتایی (Double) نصب گردد. این قطعه فضای بسیار کمی را اشغال میکند اما نصب آن دارای پیچیدگیهایی است که در صورت عدم رعایت آن قطعه خم شده و از کار میافتد.
اتصال توپی و قطعه مولتی
اتصال توپی قابلیت جذب انبساط طولی را ندارد و صرفاً امکان حرکت به طرفین را برای جذب انبساط در زاویههای دیگر فراهم میکند. قطعه مولتی تلتیفی از دو قطعه پیش است که هم توان جذب انبساط طولی و هم توان جذب حرکت خط را دارد.
خوشحال خواهیم شد که اولین دیدگاه را شما ارسال نمائید.