تابلو برق صنعتی چیست؟

تابلو برق صنعتی

تابلو برق در حقیقت فضایی فلزی است که همانند قفسه کتاب تجهیزات برقی در آن نصب می شوند و البته تابلو‎ها می‎توانند در بر گیرنده تجهیزات پنیوماتیک نیز باشند مانند شیر‎های برقی، کمپرسور و…

در تعریف تابلو لزومی ندارد آنرا حتمأ یک فضای بسته فلزی بدانیم بلکه فضای بسته فلزی، نوعی از تابلو محسوب می شود.

به طور کلی لازم به ذکر است که جهت فراگیری فنون مربوط به تابلوهای برق نیاز به فراگیری چندین آیتم اصلی می باشد که در ذیل به اختصار عنوان کردیم :

• اصول کلی و استانداردهای مربوط به تابلوهای برق و محفظه‎های الکتریکی مانند: درجه حفاظتی IP و درجه بندی جداسازی محفظه‎ها Segregation و مقابله با عوامل جوی و…
• اصول تخصصی در مورد تابلو های برق، مقادیر نامی مانند ولتاژ و جریان نامی و…
• آشنایی با تجهیزات الکتریکی و عملکرد آن‎ها و نحوه انتخاب صحیح آن‎ها
• آشنایی با تاسیسات الکتریکی و محاسبات مربوطه
• آشنایی با رله و حفاظت سیستم ها – طرح پست الکتریکی و …
• آشنایی با طراحی مدارات فرمان و کنترل و لاجیک

برخی از انواع تابلو از نظر ساختمان آن‎ها

•  تابلوهای ایستاده
•  دیواری
• میزی
• رک

هر یک از آن‎ها ساختمان منحصر به فردی دارند و کاربرد آن‎ها نیز متفاوت است.

در ادامه به معرفی برخی از موارد جزئی میپردازیم.
تابلوهای برق:

انواع تابلوها:

1. تابلوی ایستاده قابل دسترسی از جلو سلولی
2. تمام بسته دیواری که خود این تابلو ها می توانند اصلی- نیمه اصلی و فرعی باشند.

تابلوی اصلی: در پست برق و بطرف فشار ضعیف ترانس متصل است.

تابلوی نیمه اصلی :اینگونه تابلو ها ی برق بلوک ساختمانی یا قسمت مستقلی از مجموعه را توزیع و ازتابلوی اصلی تغذیه می شود.

تابلوی فرعی: برای توزیع و کنترل سیستم برق خاصی مانند موتور خانه- روشنایی و غیره به کار می رود و از تابلوی اصلی تغذیه می شود.

معمولا تابلو‎های موتور خانه از نوع ایستاده و بقیه تابلوها از نوع توکار تمام بسته می باشد.

برخی از نکاتی کلیدی که حتما باید رعایت شود

1. وجود سیم ارت در تابلوی برق ضروری و با رنگ سبز می‎باشد.
2. خطوط R -S – T به تر تیب با رنگ زرد- قرمز- آبی و سیم نول با رنگ سیاه می‎باشد.
3. بعضی از تابلو‎ها روی درب آن‎ها یک سری کلید (START- STOP) ، یا یک کلید گردان که برای روشن و خاموش کردن روشنایی و یا موتور به کار می‎رود، وجود دارد.
4.  نکات مر بوط به رعایت مسائل ایمنی بر اساس نشریه سازمان برنامه و بودجه و یا ۱۱۰می‎باشد.
5.  شین‎ها با رنگ نسوز رنگ آمیزی می‎شود.
6.  کلید ورودی باید خودکار باشد. در مواردیکه از کلید و فیوز جداگانه استفاده شود کلید باید قبل از فیوز نصب شود. بطوری‎که با خاموش کردن کلید، فیوز نیز قطع شود. کلید اصلی حتی الامکان گردان باشد و از فیوز فشنگی استفاده شود.
7. سیم کشی داخلی تابلو با سیم مسی تک لا با عایق حداقل ۱۰۰۰ولت با مقطع مناسب انجام شود.
8. ارتفاع بالاترین دسته کلید تابلو ۱۷۵ سانتیمتر بیشتر نباشد و همچنین قسمت میانی از سطح زمین ۱۶۰ سانتی‎متر باشد.
9.  استفاده از سیم ۱٫۵ برای روشنایی با کلید مینیاتوری۱۰ آمپر و سیم ۲٫۵ برای پریز با کلید مینیاتوری ۱۶ آمپر می‎باشد.
10. محاسبه کابل از طریق سطع مقطع انجام می گیرد.

برای تابلو برق دو نوع نقشه می‎کشند

1. رایزر دیاگرام که مکان تابلو در آن قید شده است.
2. نقشه داخل تابلو (که خطوط – فیوز و کلیدها در آن کشیده شده است).

اجزاء تشکیل دهنده هر تابلو

 تجهیزات الکتریکی

لوازم الکتریکی که در تابلو استفاده می شود، عبارتست از کلیه عناصری که در مدار الکتریکی قرار می گیرند. ( به غیر از قسمت ارتباطات)

• کنتاکتور :

  عامل قطع و وصل مدار فرمان از راه دور

• بی متال :

  جهت فرمان قطع در اثر عبور جریان زیاد

• انواع رله ها :

  جهت ارسال فرمان قطع یا وصل در اثر عوامل مختلف و خطاهای گوناگون ( از قبیل رلۀ کنترل فاز ، رلۀ کنترل بار ، رلۀ زمانی یا تایمر و غیر…)

• انواع کلیدها :

  جهت قطع و وصل مدار ( از قبیل کلیدهای سلکتوری ، غلتکی ، بوش باتون ، میکروسوئیچ ، فلوتر سوئیچ و غیره … )

• تجهیزات اندازه گیری :

  جهت محاسبۀ پارامترهای متغییر ( نظیر آمپرمتر ، ولتمتر ، واتمتر ، فرکانس متر ، کسینوس فی مترمتر)

• ترانس جریان یا سی تی و ولتاژ یا پی تی :

  جهت کاهش یا افزایش جریان یا ولتاژ

• بدنه :

  قسمت فلزی که تجهیزات را محصور می کند.

• ارتباطات :

  ارتباط تجهیزات توسط هادی ها برقرار می‌شود . ( مثل سیم ، شینه ، کابلشو و غیره …)

کلیۀ فعالیت قسمت های وایرینگ و شینه کشی جزء این دسته محسوب می شوند که به دو گروه ارتباطات انعطاف ناپذیر ( شینه ها ) و ارتباطات انعطاف پذیر ( سیم و کابل ) تقسیم می شوند.

مراحل ساخت تابلوی برق در کارخانه:

شرایط فنی:

استانداردها و مراجع

مندرجات نشریه ۱۱۰ سازمان برنامه و بودجه به عنوان مرجع حقوقی پایه؛ استانداردهای موجود درموسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی کشور در مورد تاسیسات و تجهیزات الکتریکی جهت رعایت در تطبیق مشخصات فنی طرح با استانداردهای IEC و VDEاستانداردهای داخلی و استاندالردهای بین المللی در ساخت تابلوها و تجهیزات الکتریکی ملحوظ گردیده است طراحی و تهیه نقشه های اجرائی در این مرحله و از ابتدای مذاکرات با کارفرما و ارائه پیشنهاد تا شروع کار خط تولید موارد ذیل توسط واحد فنی – مهندسی و فروش این شرکت صورت خواهد گرفت :

1. دریافت و مطالعه اسناد و نقشه ها (در صورتیکه کارفرما فقط اکتفا به ارائه مشخصات فنی و اطلاعات کلی نماید واحد مهندسی این شرکت اقدام به طراحی و تهیه نقشه های تک خطی -ن موده و جهت تائید و کنترل نهایی آن به کارفرما عودت می نماید.) تیپ آنها و همچنین تهیه نق شه های جانمایی تابلوها؛ برآورد قیمت
2. بررسی نقشه ها و مشخصات فنی فهرست لوازم و تجهیزات بطور دقیق با توجه به  مارک و ارائه پیشنهاد.
3. مذاکره با کارفرما و مشاور پس از عقد قرارداد و دریافت نظریات و خواسته های فنی آنها
4. بررسی تطابق نقشه ها و اسناد ارائه شده با استانداردهای معتبر و خواسته های کارفرما و مشاوره و انجام اصلاحات (در صورت نیاز) جهت ارائه طرح مطمئن برای دستیابی  به محصول مرغوب در حداقل زمان.

تهیه نقشه های اجرائی شامل :

1.  نقشه ایزومتریک
2.  نقشه جانمائی
3.  نقشه مدارهای قدرت و فرمان با شماره گذاری سیم ها و ترمینال ها (WIRING DIAGRAM)
4. ارائه نقشه های اجرائی بهمراه فهرست لوازم و تجهیزات به کارفرما جهت تایید و عودت آن به کارخانه جهت استارت تولید.
5. برنامه ریزی جهت قسمتهای مختلف خط تولید به پروژه‎های در دست انجام و یا در حال مذاکره

ساختمان عمومی تابلوها

1. کلیه تابلوها (اعم از دیواری و ایستاده فشار ضعیف؛ توزیع؛ فرمان) از ورق روغنی به ضخامت  ۱٫۵- ۲٫۵ میلیمتر ساخته خواهند شد.
2. اسکلت تابلوهای ایستاده فشار ضعیف از ورق فولادی و روغنی به ضخامت ۲ میلیمتر ساخته می‎شود.
3.  بدنه تابلوها از دو قسمت شاسی و بدنه (پوشش) که بوسیله پیچ و مهره بهم اتصال  می‎یابند ساخته می‎شود.
4.  تابلوهای چند سلولی از سلولهای مجزا ساخته شده که بوسیله پیچ و مهره به همدیگر اتصال می‎یابند.
5. کلیه سلول‎ها از قسمت جلو دارای درب مجهز به قفل و لولا و پیچ و مهره بود که در کنار درب تابلوها محل مناسب جهت نصب لاستیک تعبیه می‎گردد.
6. سلولها طوری ساخته می شوند که دارای فضای کافی بوده و عمل بازرسی و تعمیرات و دسترسی به لوازم و تجهیزات و شینه‎ها به سهولت انجام پذیرد و ضمنا در هر زمان امکان توسعه داشته باشد.
7. قسمت پشت سلولها بوسیله ورق روغنی به اسکلت سلول پیچ و مهره می‎گردد و در صورت تقاضای کارفرما درب لولا مطابق مشخصات بند نیز قابل اجرا می باشد. در دو حالت امکان دسترسی به تجهیزات و لوازم داخل تابلو به هنگام بازرسی و تعمیرات به سهولت انجام خواهد گرفت .
8. به لحاظ جلوگیری از صدمات احتمالی قسمت‎های نصب تجهیزات اصلی کنترل؛ اندازه گیری و محل ورود و خروج کابل‎ها حتی الامکان مجزا از هم انجام می‎گیرد. لوازم اندازه گیری در جلو سلول و در قسمت بالای آن نصب خواهد شد؛ بطوریکه براحتی قابل رویت و استفاده باشد.
9. سلول مربوط به ورودی با توجه به نیاز پروژه در یک سمت و سلولهای مربوط به خروجی در سمت دیگر قرار می‎گیرد: محل استقرار شینه های اصلی (فازها) در بالا و قسمت عقب سلولها و شینه نول و ارت در پائین سلولها و در سرتاسر تابلوها خواهند بود.
10. بدنه تابلوها به گونه ای ساخته می شود تا هر گونه تغییرات در تابلوها بدون نیاز به جوشکاری و نقاشی مجدد امکان پذیر باشد. (پیش بینی سوراخهای مناسب و جابجائی با پیچ و مهره)
11. در قسمت بالای تابلو قلاب مناسب جهت حمل تابلوها پیش بینی میگردد.
12. در تابلوهای ایستاده پل کابل جهت کابلهای ورودی و خروجی پیش بینی خواهد شد.

برای مطالعه مقالات تخصصی تر به بخش مقالات ما سر بزنید.