بهره برداری و نگهداری در واحد دیگ بخار به سادگی روشن و خاموش کردن تجهیزات و باز و بسته کردن شیرها نیست. یک اپراتور نه تنها بهره برداری میکند بلکه قابلیت این کار را هم تضمین میکند. این طرز کار بهره برداری است.
نگهداری در واحد دیگ بخار
آیا به خاطر دارید که به شما گفتم، مسئولیت نگه داری واحد به عهده اپراتور است؟
نقش اپراتور در انجام امور نگه داری از محیط بویلر
ممکن است به شما هر کاری اعم از جارو کشیدن تا سوار کردن توربین، ساده ترین کار تا پیچیده ترین کار محول شود. در یک واحد کوچک با تجهیزات کم ممکن است همه این کارها را خودتان به تنهایی انجام دهید.
هرچه واحد بزرگتر میشود این امور به افراد دیگر نیز محول میشود. اما شما همچنان مسئولید تا این موارد تداخلی در بهره برداری ایمن و مداوم بویلر به وجود نیاورد.

نگهداری در واحد دیگ بخار
هدف از نگهداری چیست؟
هدف نگهداری، حفظ قابلیت اطمینان و کنترل هزینهها است. ما عملکرد تجهیزات و سیستمهای واحد بویلر را با محدود کردن یا پیشگیری از سایش، ارتعاش، خوردگی، اکسیداسیون، فرسایش و از کار افتادگی تضمین میکنیم.
نگهداری مناسب، از خرابی تجهیزاتی که هزینه تعمیر بالایی دارند پیشگیری میکند، نگهداری شامل فعالیتهای زیادی است که مهم ترین آنها انجام نظارت و تست توسط اپراتور است.
چند روش نگهداری در واحد دیگ بخار وجود دارد؟
روشهای نگهداری متعددی وجود دارد و برخلاف بسیاری عقاید هر کدام جایگاه خود را دارد. شما بسته به میزان قابلیت اطمینان قابل استطاعت و مورد نیازتان روش نگهداری را انتخاب میکنید.
روش های نگهداری در سه گروه اصلی قرار دارند:
- نگهداری پس از خرابی
- نگهداری پیش گیرانه
- نگه داری پیش گویانه
هزینههای نگهداری
موارد متعددی وجود دارد که تا از کار افتادن وسیله از کنار آن میگذرید. این همان نگهداری پس از خرابی است که مصداق آن لامپهای حبابی، چاهک پمپها و غیره است و هزینه آن کم و آسان است و وقت گذاشتن برای نگهداری آن بیهوده است. الزامات نگهداری متغیر است اما باید برای تلفات، توجیه اقتصادی داشته باشد.
شما مبلغ قابل توجهی برای روان کاری موتور یک فن خشک کن کوچک هزینه نمیکنید زیرا هزینه تعویض آن کم تر از هزینه انجام امور نگهداری است. از طرف دیگر روان کاری توربین بخار شامل آزمایش روغن و عملکرد تجهیزاتی است که به طور مداوم روغن را تصفیه میکنند زیرا بروز خرابی هزینههای قابل ملاحظهای را تحمیل میکند.
قیمت پمپ تغذیه ۱/۲ اسب بخار برای بویلر گرمایشی کوچک در مقایسه با نگهداری پس از خرابی قابل اغماض نیست. یک پمپ تغذیه ۲۰۰۰ اسب بخار در واحد بویلر فوق بحرانی دارای حسگرهای ارتعاشی و دمایی در هر یاتاقان، حسگر سرعت فشار مکش و تخلیه دبی سنج میباشد.
مثال روشهای نگهداری در پمپها
بین همه آنها همه نوع تغییری در نظارت و نگهداری وجود دارد اما اکثر آنها روی مهارت و تخصص اپراتور بویلر حساب میکنند.
نگهداری پیش گویانه
هربار که به پمپهای تغذیه واحد نگاه کرده و گوش میدهید به وضعیت آن توجه کرده و به دنبال علایم ارتعاش یا نشت از شفت هستید و احتمالا محفظه یاتاقانهای موتور و پمپ را بررسی میکند تا دمای آن را بررسی میکنید تا دمای آن را کنترل کنید که این همان نگهداری پیش گویانه است.
نگهداری پیش گیرانه
وقتی روغن گیریس را به یاتاقانها اضافه میکنید نگهداری پیش گیرانه انجام میدهید.
نگهداری پس از خرابی
نگهداری پس از خرابی معمولا هزینهای ندارد چون عموما هیچ کاری برای جلوگیری از خرابی انجام نمیدهید.
نگه داری پیش گویانه و پیش گیرانه، صرف تلاش و لوازم از جانب یک سرمایه گذار برای قابلیت اطمینان به شمار میرود. مقدار متفاوت کار انجام شده برای فعالیتهای مذکور وابسته به هزینه خرابی و نگهداری و احتمال خرابی است.
تنها هشدار این است که برخی تجهیزات مستهلک میشوند. باید در مورد وضعیت چیزی که به طور عادی نیازمند نگهداری پس از خرابی است اما میتوانست غیر قابل جایگزینی باشد و هزینه هنگفتی را در صورت عدم مراقبت تحمیل کند فکر کرد.
برای مثال…
یک مثال ساده، پیچ مخصوص کنترل سرعت توربین است که ممکن است به راحتی جایگزین شود اما از دست رفتن آن میتواند باعث خوابیدن چند ساعته توربین شود. نگهداری پیش گیرانه طبق جدول مشخصی انجام میگیرد تا از بروز خسارت در دستگاه یا سیستم پیش گیری کند. تصفیه آب و روان کاری دو نمونه کار پیش گیرانه مهم در واحد بویلر است. این کارها با جلوگیری از بروز خوردگی، رسوبگذاری و اصطکاک، از خرابی پیش گیری میکنند.
عملکرد مناسب برخی سیستم ها را نیز میتوان نگهداری پیش گیرانه نامید زیرا کنترل سرعت از بروز خرابی جلوگیری میکنند.
تصفیه آب بخش ضروری نگهداری در واحد دیگ بخار
تصفیه مناسب آب از خرابیهای پر هزینه و فاجعه بار پیش گیری میکند و احتمال چنین خرابیهایی در صورت چشم پوشی از تصفیه آب به نگرانی مهم واحد تبدیل میشود.
نگهداری پیش گویانه
نگهداری پیش گویانه شامل نظارت و انجام تستهایی برای شناخت اشکالاتی است که در صورت عدم توجه باعث خرابی خواهد شد. بازرسیهای سالانه بویلرهای بخار و سایر تجهیزات برای تشخیص وجود رسوب، خوردگی، ارتعاش، سایش، ترک و سایر مشکلات جلوگیری از بروز خرابی انجام میشود.
وظیفه اپراتور در نگهداری پیش گویانه در واحد دیگ بخار
البته وسیلهای که بهترین سرمایه گذاری در نگهداری پیش گویانه به شمار میرود گوش اپراتور است.
اپراتور اشکالات نشان دهنده خرابی قریب الوقوع را فهمیده و برای جلوگیری از آن واکنش نشان میدهد. او تغییرات صدا، ارتعاش و دما را که نیازمند سرمایه گذاری قابل ملاحظه در تجهیزات تست و نظارت است به راحتی با لمس کردن میفهمد.
مشارکت دایمی اپراتور بویلر یک سرمایه گذاری در نگهداری پیش گویانه است که عدم خرابی اساسی تجهیزات را تضمین میکند. همچنین این اپراتور بویلر است که نگهداری اصلی تصفیه آب را به عهده دارد.
اهمیت مستند سازی در امر نگهداری از واحد دیگ بخار
تا زمانی که شما در صدر برنامه نگهداری قرار دارید در اکثر واحدها شما کسی هستید که در صورت بروز خرابی سینه سپر میکند، داشتن برنامه نگهداری توسط صدا بخش ضروری کار شماست، تکرار آنچه در این بخش در مورد سند سازی گفتیم این است که اگر کار شما مستند نباشد نمیتوانید ثابت کنید که همه کارها را به صورت محتاطانه و مستدل به منظور پیشگیری از خرابی انجام دادید.
ممکن است شما روغن کمپرسوری را یک هفته قبل از خرابی تعویض کردهاید اما بدون سند مبین این امر متقاعد کردن کسی مبنی بر این که شما وظیفه خود را انجام دادهاید بسیار مشکل است. همچنین بخاطر سپردن همه موارد نیز ممکن نیست.
پس یک برنامه نگهداری مستند به عنوان یک یادآور عالی به کار میآیند. برنامه و ثبت کارهایی انجام شده بهترین مدرک برای اثبات این است که وظیفه خود را انجام دادهاید و خرابی، مناسبتی با عملکرد شما ندارد.
کلام نهایی…
اگر شما برنامه ریزی کاری خوبی داشته باشید و عملیات نگهداری را نیز به خوبی اجرا کنید، دچار خرابی تجهیزات نخواهید شد. هر تجهیزی که نیازمند نگهداری پیش گیرانه یا پیش گویانه است باید دارای برنامه ریزی هم باشد که شما باید آن را تهیه کنید زیرا واحد شما منحصر بفرد است.
به هر صورت موضوعی که هنگام تهیه تجهیزات متوجه آن نخواهید بود هزینه نگهداری از تجهیزات میباشد که به مرور در واحد رنگ خود را پر رنگ تر میکند.
۱---->2---->3---->4---->5
خوشحال خواهیم شد که اولین دیدگاه را شما ارسال نمائید.