مستندسازی وقایع بویلر
مستندسازی چیست؟
مستندسازی وقایع بویلر همان نوشتن کارها روی کاغذ. غالبا نظری که در این باره از طرف اپراتورها دریافت میکنم این است که (اگر میخواستم کاغذ بازی کنم کار اداری میکردم).
مستند سازی کار چندان سختی نیست؛ فقط باید فرمهای موجود را پر کنید.(باید این کار را انجام دهید) زیرا آن سند اثبات این است که شما کاری را که باید، انجام دادهاید
نگهداری و مستندسازی وقایع بویلر
SOPها، برنامههای فاجعه بار و غیره همگی مربوط به امور نگهداری است. شما یک بار آن را آماده و در زمان مقتضی باز بینی میکنید.
نگه داری مستندات میتواند تفاوت عظیمی در بهره برداری واحد به وجود آورد. گاهی مشتریها از من میخواهند که مشخص کنم دستگاه ساخت کجاست؟، سایز آن چیست؟ و از کجا میتوان مشابه آن را تهیه کرد؟ البته چنین مواردی مربوط به شرایط بحرانی است زیرا وسیله مورد نظر خراب شده و نیاز به تعویض یا تعمیر دارد.
من باید در واحد اطلاعاتی را برای پروژه جدید یا رفع اشکال، گردآوری نموده و نام دستگاه را از روی برچسبی که چندین بار رنگ خورده، خراشیده شده و یا اصلا گم شده و هیچ تک کاغذی دال بر اطلاعاتی درباره آن موجود نبود به دست آورم.
واحدی را دیدم که پمپهای آن به قدری فرسوده شده بود که حتی نام تولید کننده هم خوانده نمیشد. هیچ مستندی از کارهای انجام شده روی آن در دست نبود، اگر خراب شوند چگونه میتوان قطعات یدکی آنها را تهیه نمود؟
یک جمله قدیمی در صنعت تولید وجود دارد که به طور مختصر و مفید میگویند: (یا مستندسازی وقایع بویلر را انجام دهید یا دچار فاجعه شوید).
مستندسازی وقایع بویلر در دیگ خانه
تهیه لیستی از مواد و تجهیزات
من همیشه اصرار دارم که در طراحی واحد باید لیست تجهیزات و مواد نگهداری شد. این اسناد میتوانند در کنار دستور العملهای بهره برداری و نگه داری پیوست شوند. روش من تخصیص شماره ۳ رقمی به هر یک از تجهیزات است که با عدد ۱۰۱ شروع میشود.
در کنار این شمارهها نام دستگاهها، مشخصات سازنده و ملزومات عملکرد نوشته میشود. من همچنین پیوستی بر حسب حروف الفبا برای تجهیزات در نظر میگیرم که از طریق آن بتوان اطلاعات مورد نظر را از روی شماره گذاری کسب نمود.
چنین کاری باید در مورد موادی که در واحد مصرف میشود انجام داده شود. من معمولا آن را روی شمارههای دو رقمی که حداکثر تا ۹۹ است اعمال میکنم. لیست مواد نیز باید در کنار لیست تجهیزات قابل دسترسی باشد.
تفاوت تجهیزات و مواد در چیست؟
هر آنچه که بتوان در جای خالی در لیست آن را توضیح داد، مواد است. هر چیزی که تعریف آن بیش از یک یا دو خط فضا نیاز داشته باشد تجهیزات است. همچنین اگر برای استفاده از چیزی دستورالعمل کاربرد نیاز است آن را تجهیز میخوانند. من مسوولین تمام واحدهایی را که در آن کار کردهام تشویق به استفاده از چنین شیوهای میکنم. واحدهای مختلف بسته به سایز و تعداد تجهیزات میتوانند از کدهای با ارقام بیشتر استفاده کنند.
حالا چرا از ارقام استفاده میکنیم و چرا نام خود تجهیزات را به طور حروفی نمینویسیم؟
در واحدهای بزرگ دیگ بخار که تعداد تجهیزات پر شماری دارند کشوهای فایل متعددی برای ذخیره اطلاعات، مورد نیاز خواهد بود. هر زمانی که وسیلهای به واحد اضافه شود با استفاده از روش کد گذاری به آخرین محل خالی موجود در آخرین فایل وارد میشود.
اما اگر از روش حروف استفاده کنید باید آن را جایی بین لیست و محل دقیق قرار دهید.
هر فایل تجهیزات باید دارای مرجع به گذشته تعمیرات و نگه داری، لوازم یدکی و سایر اطلاعات مربوط باشد. از آنجایی که تعمیرات و نگه داری طبق سیستم کاغذی به سادگی در حال تداوم است باید صفحه ای برای هر فایل در نظر گرفت که لیست فعالیتهای انجام شده را ارایه دهد. این برگه می تواند چیزی شبیه شکل زیر باشد:
تاریخچه تعمیرات و نگه داری در برنامه مستندسازی وقایع بویلر
- نصب و راه اندازی اولیه انجام شد ۱۱ اکتبر ۱۹۹۳
- بازرسی سالیانه ۱۸ جولای ۱۹۹۴
- تعویض موتور فن ۱۲ آگوست ۱۹۹۵
- بازرسی سالیانه ۳۰ ژوئن ۱۹۹۵
- بازرسی سالیانه ۱۱ جولای ۱۹۹۷
- بازرسی سالیانه ۱۷ جولای ۱۹۹۸
- بازرسی سالیانه ۲۳ ژوئن ۱۹۹۹
- بازرسی سالیانه ۲۱ جولای ۲۰۰۰
- تعویض مشعل ۱۱ اکتبر ۲۰۰۰
- تعویض ۳ لوله ۲۲ ژانویه ۲۰۰۱
- بازرسی سالیانه ۳۰ ژوئن ۲۰۰۱
- تعویض سوییچ فشار بخار ۳۰ آگوست ۲۰۰۱
در بحث مستندسازی وقایع بویلر (نت) چیست؟
همان طور که میبینید این خلاصه تاریخچه تعمیرات و نگه داری به سادگی در یک برگ کاغذ شاید سابقه چند سال را ارایه کند. اگر میخواهید اطلاعات بیشتری مثلا درباره تعویض موتور فن به دست آورید باید به مستندات نت (نگه داری و تعمیرات) ۲۲ ژانویه سال ۲۰۱۱ مراجعه نمایید. در صورتی که سیستم، کامپیوتری باشد افزودن اطلاعات مورد نیاز هم بسیار راحت تر خواهد بود.
من دوست دارم در واحدهای کوچک، همه چیز اعم از مشخصههای اصلی، اطلاعات سازنده، سوابق نت، لیست قطعات و غیره باهم ذخیره شود. زمانی که تمام مستندات مربوط به یک تجهیز در یک نقطه ذخیره شده باشد، به سرعت به اطلاعات مطلوب دست خواهید یافت. اگر وسیلهای جایگزین شود مستندات هم میتواند فورا جایگزین شده و به راحتی قابل دسترس باشد.
خوب چه چیزهایی باید در این اسناد نگه داری شود؟ (مهم)
در اینجا لیستی از این اطلاعات تهیه شده است. شما همیشه هر چیزی را نیاز نخواهید داشت اما هیچ یک غیر ضروری نیست. پس بهتر است تمام اطلاعات نگه داری شود.
- لیست تجهیزات که با سیستم عددی مرتب شده و حاوی توضیحاتی در مورد تجهیزات است:
(نام، تولید کننده، شماره مدل، کپی یا عکس برچسب اطلاعات، شماره سریال، ظرفیت، حداکثر فشار قابل تحمل، حداکثر یا حداقل دمای نگه داری و ذخیره سازی، توان، ولتاژ و آمپراژ مورد نیاز، وزن و ابعاد کلی.)
- مشخصههای اصلی و یا فاکتور خرید دستگاه
- فرمولهای گزارش اطلاعات و تعمیرات از طرف سازنده(بویلر ها و مخازن تخت فشار)
- دستورالعمل بهره برداری و و نگه داری سازنده
- نمودارهای فرآیندی و ابزار دقیق (PID) این نمودارها نشان دهنده دبی مورد نظر سیالات (آب، بخار، گاز، نفت و غیره) در واحد و لوازم اندازه گیری مشخصات این سیالات است.
معمولا گستره دبی هر سیال نیز ارایه می شود.
- سوابق روان کاری. روان کاریهای مورد نیاز و زمان انجام روان کاری و گزارش فعل و انفعال اجزای متحرک.
- سوابق نت. تاریخ و جزییات انجام تعمیرات و شرح انجام کار
- لیست لوازم یدکی سازنده
- لیست لوازم یدکی خریداری شده و محل نگهداری آن.
در نهایت…
مطمئنا یک لیست مواد نیز مورد نیاز است. در یک واحد کوچک صورت حساب این مواد کافی است. اما برای واحدهای بزرگ با مصرف زیاد باید دارای لیست مخصوص باشند که بتوان صورتحساب و کلیه اطلاعات مورد نیاز را در آن وارد نمود. تمام این اسناد باید در ابتدا توسط مهندس و پیمانکار سازنده بویلر شما تنظیم گردد. شما باید آنها را داشته باشید و از آنها استفاده کرده و به سابقه نگه داری بیافزایید.
یکی از دستور العملهای بهره برداری استاندارد
بسی جای تاسف است که بسیاری از واحدهای بویلر دانش و تجربه با ارزشی را که طی سالها به دست آمده را قدر نمیدانند. من همیشه این عبارت را در اکثر واحدها از افراد میشنوم که (اگر فلانی بازنشست شود این واحد به مشکل خواهد افتاد). فلانی در حوزه بویلر بسیار دانا است و تنها کسی است که این اطلاعات را دارد.
مشکل این است که این آدم خیلی خودخواه است و میخواهد دانش خود را با خود بازنشست کند. در این صورت کسی کار او را انجام دهد، تجهیزات تحت نظارت او آسیب خواهد دید، کسی زخمی خواهد شد یا خدایی نکرده کسی تلف خواهد شد. من هرگز دوست ندارم چنین افرادی را در واحد خود داشته باشم. سعی کنید چنین کسی نباشید.
SOP چیست؟
دستور العملهای بهره برداری استاندارد (SOP) را میدانیم، پیروی میکنیم، عوض و به روز میکنیم، اما آنها را نمینویسیم. کمبود SOP به صورت نوشتاری عامل به وجود آمدن افرادی مثل فلانی (مثلا چارلی) است.
چارلی دارای SOP است اما همه آن در مغز اوست و پس از رفتن او هیچ نفعی برای واحد ندارد. کسانی که این اطلاعات را دارند و آن را در اختیار زیر دستهای خود قرار میدهند باید آن ر ا مکتوب کرده و پیروی نمایند. اگر زمانی تجربه ناگواری حادث شد باید SOP مورد نظر عوض شود تا مجددا تجربه نشود.
اگر در کنار تغییر اعمال شده، علت آن، یعنی حادثه رخ داده، هم نوشته شود، اپراتورها در رعایت آن کوتاهی نخواهند کرد. مستند کردن روش بهره برداری که به خوبی جواب می دهد راه خوبی برای جلوگیری از حوادث ناگوار است.
SOP در هر واحدی متفاوت است
اگر نوشتن این مراحل برای بهره برداری مناسب تر به این راحتی بود، دیگر چنین کتابهایی موضوعیت نداشت. هیچ دو واحدی دقیقا مثل هم کار نمیکنند و تنها راه اداره این تفاوتها تجربه است. دستور العملهای سازنده برای بهره برداری تجهیزات تقریبا همیشه ناکافی است.
آنها نمیتوانند موقعیتهای خاص خود را پیش بینی کنند. من لیستی از عملیات معمول و برخی از مواردی که باید بدانید تا بهره برداری مناسبی داشته باشید تدارک دیدهام اما من چیزی از واحد شما نمیدانم پس نمیتوان این لیست را دستور العمل کاملی در نظر گرفت. خود شما بهترین کسی هستید که میتوانید SOP مناسبی را برای واحد خود تدوین کنید.
برای تدوین SOP چه مواردی باید رعایت شوند؟
- برخی اپراتور ها نگران سیمای نوشتههای خود هستند و از دیگران کمک میگیرند. حتما پس از اتمام آن را مطالعه و غلط گیری نمایید. متن نهایی باید هم برای شما و هم سایر اپراتورها قابل درک باشد. بهتر است حتی الامکان نوشتههای خود را تایپ کنید چون اکثر مردم در خواندن دست خط دیگران مشکل دارند.
من طرفدار وجود کامپیوتر در تمام واحدهای بویلر هستم زیرا اپراتورها می توانند توسط آن اطلاعات خود را ثبت کنند، عملکرد واحد را تجزیه تحلیل کنند، عملیات نگه داری را طراحی کنند و غیره.
- قانون SOP شما باید شامل تمام عملیات اجرایی در واحد بویلر و سایر نقاط تحت نظارت شما باشد. آیتمهای دیگری را هم مثل نحوه گردش شیفتهای کاری، محدوده مسئولیت هر شیفت، تجهیزاتی که تحت مسئولیت شیفتهای مختلف قرار میگیرند و غیره میتوان در SOP گنجاند.
- قانون SOP باید حاوی تعریف شما از روشهای بهره برداری با جزییات مربوطه باشد که بعدا گفته می شود. برخی ممکن است مقررات خاصی را برای تجهیزات خاصی مثل اصلاح حلقههای جریان برای بویلرهای آب گرم مختلف در نظر بگیرند زیرا آرایش لوله کشی، شرایط متفاوتی در هر بویلر به وجود میآورد.
برای مثال SOP چگونه میتواند باشد؟
SOP شما میتواند ترتیب بهره برداری را آن طور که شما راحتتر هستید تدوین کند. برای مثال در جایی که ترتیب باز کردن شیرها معکوس شده است چون اپراتور مجبور از یک طبقه به طبقه دیگر رفته دوباره برگشته و آنها را به صورت نرمال باز کند. آنها باید شیرها، تخلیه کنندهها، سوییچها، دیس کانکتها و مدار شکنهای اضافه شده را که مخصوص واحد شما هستند بشناسد.
من در یک کشتی، ۱۰ بار ۳ طبقه را بالا و پایین رفتم تا علت نرسیدن بخار را بدانم که در نهایت شیر بستهای را پیدا کردم که به منظور به اتمام رساندن تعمیرات روی خط لوله نصب شده بود و جلوی عبور بخار را میگرفت. باز و بسته کردن این شیر در SOP مربوطه دیده نمیشد چون از مدت ها قبل به روز نشده بود. من روی برگه عملیات نوشتم که از این پس مطمئن شوید که شیر موجود در طبقه سوم در کنار بویلر ۲، باز باشد.
بهتر است این را هم بدانید که چرا مهندسان علامت برنزی روی شیر زده و آن را شماره گذاری می کنند. در این صورت اشتباهی در مورد این که کدام شیر برای چه مسیری است کم تر اتفاق می افتد و نوشتن SOP هم راحت تر است. پس در مورد علامت زدن به شیرها تردید نکنید.
بروز رسانی کردن برنامه های SOP مورد توجه قرار گیرد
وقتی شما چند SOP دارید، مشکل شروع میشود و باید آنها را به روز نگه دارید. پس از آماده سازی اولیه SOP و باز بینیهای سالانه باید در مورد هر عملکرد آن فکر کرده و از خود بپرسید آیا این رویه در SOP هست؟
آیا کار را آن طور که باید انجام میدهم؟ اگر جواب منفی است، اگر جواب منفی است باید SOP را به روز کنید. کاملا متوجه ساخت و سازها در واحد باشید زیرا بر SOP تاثیر گذار خواهد بود.
وقتی پروژهها شامل افزودن بویلر جدید، تعویض مشعلها یا پمپ، ارتقای سیستمهای کنترل مثلا VSD (محرکهای سرعت متغیر) میشود باید متناسب با آن SOP را نیز تغییر داد. همچنین شما میتوانید قبل از انجام ارتقا یا تعویضها درباره چگونگی بهره برداری آنها فکرکنید. بهتر است از دستور العملهای سازنده حداکثر استفاده را ببرید. اما پس از نصب و راه اندازی باید SOP جدید را تدوین نمایید.
طرحهای مقابله با فجایع
ابتدا طرحها باید مشخص کنند در زمان بروز فاجعه چه باید کرد. یکی از فجایع، آتش سوزی است؛ خصوصا اگر واحد شما آتش خاموش کن نداشته باشد. حتی اگر داشته باشید باید از قبل برای مقابله با آن برنامه و آمادگی داشته باشید.
سیستم تابلو برق و آتش سوزی
برای چنین شرایطی کوچکترین احتمالات را هم در نظر بگیرید. تصوری از تجهیزات اطراف داشته و مدارات الکتریکی توجه ویژه مبذول دارید؛ چون حتی یک آتش کوچک میتواند باعث از مدار خارج شدن کل واحد گردد. در بعضی واحدها مشاهده شده است که برای کاهش هزینهها سیم کشی برق از یک نقطه اجرا میشود که کار بسیار خطرناکی است. همچنین باید توجه ویژهای نسبت به بروز آتش سوزی در اتاق فرمان نمود و برای رفع آن برنامهای اساسی تدارک دید.
دپوی قطعات مصرفی و شناخت محل تهیه قطعات تخصصی
در مورد قطعات حساس که مرتبا خراب میشوند احتمالا آن قطعه را در لیست موجودی قطعات دارید و میتوانید آن را به طور ساده در دستور العمل قطعات قرار دهید. سایر وسایلی که بسیار گراناند و ذخیره آنها توجیه ندارد و یا به ندرت خراب میشوند، قطعاتی هستند که باید محل تهیه آن را بدانید که میتوانند شرکتهای اجارهای، توزیع کنندگان قطعات یا شرکتهای سازنده باشند و باید نام، شماره تلفن، فکس، آدرس ایمیل و آدرس پستی آنها را داشته باشید.
این لیست باید به روز نگه داشته شود. سعی کنید در گرد آوری لیست هیچ قصوری نکنید مخصوصا در آیتمهایی مثل ترانسفورمرها، سوییچ انتقال، پانلهای توزیع، مخازن ذخیره نفت کوره، شیرهای بزرگ و اتصالات لوله کشی (از نظر استاندارد بودن).
برنامههای مقابله با فجایع در هر محل متفاوت هست
بهتر است برنامه های ما برای محل های مختلف، مجزا باشد. مثلا برنامه های موقت برای محل A و محل B . هر طرح باید شامل برنامه هایی برای امکانات تصفیه آب، هوا زدایی و غیره باشد، البته در صورت نیاز بهتر است در برنامه ها امکان استفاده از تجهیزات موجود نیز لحاظ شود. من لیستی از فجایع محتمل آماده کردهام که میتوانید برای آنها برنامه ریزی کرده و در صورت وقوع از آن بهره بگیرید:
لیستی از فجایع که میتواند در یک واحد بویلر اتفاق بیوفتد
- باران شدیدی در حال ایجاد سیل است و رودخانه هم جوار واحد شما آماده طغیان. ممکن است سیل وارد بویلر خانه شود، سوخت رسانی دچار مشکل شده، خط لولهای که از روی رودخانه عبور می کند، واریز های سیل را جمع می کند که در این صورت امکان شکستن لوله و بروز انفجار و آتش سوزی وجود دارد.
- یک تورنادو(طوفان بسیار شدید) واحد را در نوردیده، تمام پنجرهها شکسته، سقف از جا کنده شده و باران به داخل واحد میبارد. عایق کاری کیلومتر ها لوله انتقال بخار به محلهای حساس از بین رفته و دودکش نیز آسیب دیده است.
- تابستان بسیار گرم است. دما در بویلر خانه آنقدر بالاست که استارترهای موتورها تحت اضافه بار، تریپ میخورند. تعدادی از فنهای تهویه از کار افتاده و نمیتوانند بیش از ۱۰ دقیقه در واحد بایستند. عایقهای خطوط بخاری که روی آنها نفت ریخته در حال دود کردن است. تهویه مطبوع اتاق فرمان جواب نمیدهد و تمام بدن شما عرق کرده و دستگاهها به خاطر گرمای بیش از حد خاموش میشوند.
- چنان برفی در حال باریدن است که شما در واحد گیر افتاده و تانکرهای حمل سوخت نمیتوانند به آنجا برسند. سقف بویلر خانه به دلیل سنگینی برف خمیده شده، دریچههای تخلیه به جو سیستمهای گازی و مخازن نفت زیر برف مدفون شده اند و مدخلهای ورود هوای احتراق نیز مسدود شده است.
- سه روز است که دمای هوا زیر صفر است و سیستمهایی که باید در هوای خنک کار کنند در حال یخ زدن هستند.
- برق قطع شده و اطلاعیه شرکت برق مبنی بر این است که قطعی برق یک روز طول خواهد کشید.
- تصور کنید تامین آب شهر به دلیل بروز خرابی خط لوله قطع شده است. این قطعی ۲۴ ساعت ادامه خواهد داشت و شما ملزم به نگه داشتن واحد در مدار هستید و نیاز به استفاده از آب جبرانی دارید.
- بویلر منفجر شده و آب، بخار، مواد شیمیایی، نفت، گاز، نفت کوره به دلیل ترکیدن لولهها در حال نشت به محیطاند.
- واحد شما در نزدیکی یک کارخانه مواد شیمیایی که گاز خطرناکی تولید میکند قرار دارد. آنها یک سیستم هشدار نشت گاز دارند که از ۵ دقیقه قبل فعال شده است.
شاید الان فکر میکنید چه طور باید برای چنین مسائلی پیش بینی انجام داد؟؟؟
با مقالات بعدی ما در خصوص بهره برداری از بویلر و ثبت وقایع همراه باشید.
۱---->2---->3---->4---->5
خوشحال خواهیم شد که اولین دیدگاه را شما ارسال نمائید.