دیگ بخار یک محفظه فولادی است که برای تولید بخار از آب، با استفاده از سوختهایی مثل مواد مذاب، ذغالسنگ یا زغالچوب به کار میرود. این دستگاه میتواند دمای بین 20 تا 170 درجه سانتیگراد تولید کند و شروع به تولید در 100 درجه سانتیگراد با نرخ 400 میلیلیتر در هر کیلوگرم با استفاده از 100 میلیلیتر آب میکند.
با افزایش دما سرعت کار نیز افزایش مییابد. آب در مخزن دیگ ذخیره میشود و توسط گاز طبیعی، پروپان، ذغالسنگ یا یک عنصر الکتریکی گرم میگردد. هنگامیکه آب به بخار تبدیل شد، در یک مخزن خالی به نام گنبد جمع آوری میشود.
بخار به طور مستمر در گنبد در ارتفاع بالا و بالاتر جمع میشود؛ هنگامیکه فشار به سطح مورد نظر میرسد، پرشرسوئیچ مشعل را قطع میکند تا زمانی که انرژی به اندازه کافی از دست رفته باشد و دوباره مشعل شروع به کار میکند و بار دیگر در دیگ بخار دپو میشود.
داخل دیگ بخار شامل دو بخش طرف آتش و طرف آب است. سطح گرمایی دیگ بخار به مجموع کلیه سطوح در طرف آتش دیگ بخار اطلاق میگردد. تمام بخشهای داخلی و تحت فشار یک دیگ بخار از آلیاژهای آهنی ساخته میشوند.
دیگهای بخار از نظر نوع جنس به دو دسته چدنی و فولادی تقسیمبندی میشوند. دیگهای بخار چدنی برای تولید بخار کم فشار ساخته میشود و اصولاً درک شورمان کاربرد ندارد و اکثر قریب به اتفاق دیگهای بخار موجود در کشورمان از نوع فولادی هستند.
دیگهای بخار برای استفاده در صنایعی که نیاز به بخار اشباع شده با کیفیت بالا دارند، از جمله آزمایشگاهها، بیمارستانها، کارخانههای صنعتی، استخرها، خشکشوییها و … تولید میشود. طبقهبندی بویلرها بر اساس ویژگیهای بسیاری از جمله موارد استفاده، نوع سوخت، سیستم شلیک سوخت و ساختمان بویلر انجام میگیرد.
هر بویلر با ویژگیهای اتوماتیک از جمله کنترلکنندههای فشار، دما، سطح مایع و دریچه ایمنی کامل میشود و به طور کامل مورد آزمایش قرار میگیرد. هر دستگاه دیگ بخار آکروپارس باید قبل از تحویل از مراحل بازرسی کاملا سختگیرانه عبور کرده باشد.
سیستمهای بخار در فشار و درجه حرارت بالا نگهداری میشوند که باعث میشود بیشتر خطرناک باشند. از آنجا که درجه حرارت بسیار بالاست خطر انفجار وجود دارد در نتیجه رعایت مجموعهای از پارامترهای اطمینان در هر دیگ بخار ضروری میباشد و مهندسان باید بویلر را با فشار بالاتر از حد مجاز تست کنند و اگر مشکلی در یک یا چند سیستم وجود داشته باشد مشکلات جدی میتوانند رخ دهند.
مزایای دیگ بخار
بخار مزایایی دارد که کاربرد آن را بسیار سودمند میکند:
- حرکت بخار به سمت مصرفکنندهها نیازی به پمپ ندارد و با باز شدن شیرها و خروج بخار و یا کندانس شدن بخار فشار کاهش مییابد و بصورت اتوماتیک بخار از ابتدای خط به سوی انتهای خط حرکت میکند.
- با توجه به گرمای نهان تبخیر یک لوله با سایز پایین میتواند انرژی زیادی حمل کند و در نتیجه سیستم بخار نسبت به آب گرم (استفاده از حرارت محسوس) به سیستم کوچکتری نیاز دارد.
- کنترل فشار و دما از آنجاییکه با هم در ارتباطند قابل کنترل است.
- بخار استریل است و میتوان آن را مستقیماً به سیستم فرآیند تزریق نمود. بدین ترتیب بخار در فضا پراکنده شده و دمای یکنواختی را ایجاد میکند.
- به سطوح انتقال حرارت کوچکتری نیاز است. بخار به علت داشتن ضریب انتقال حرارت بالا موجب کوچک شدن اندازه تجهیزات در دیگخانه میشود.
- خطرناک نبوده، ایجاد جرقه نکرده و مشتعل نمیشود.
- سمی نیست و در صورت نشت هوا را آلوده نمیکند.
- احتیاج به شیر سهراهه و بالانسینگ ندارد.
- نسبت به آبگرم سرعت عمل بالاتری دارد.
کاربرد بخار
بخار در سیستم HVAC و همچنین در صنایع کاربرد وسیعی دارد که مهمترین آنها عبارتند از:
- گرمایش
- اتمیزه کردن
- استریل کردن
- نیروی محرکه
- ایجاد رطوبت